Κορωνοϊός SARS-CoV-2 και Covid-19: Συμπτώματα, μετάδοση, πρόληψη, θνησιμότητα, αντιμετώπιση

Τελευταία ενημέρωση 14 Απριλίου 2020

Οι κορωνoϊοί είναι μία  οικογένεια 39 ιών που μπορούν να προκαλέσουν ασθένειες, τόσο στα ζώα όσο και στον άνθρωπο. Έχουν σφαιρικό σώμα με ακίδες που εξέχουν από την επιφάνεια μοιάζοντας με κορώνα.

Τέσσερις κορωναϊοί προκαλούν ήπια συμπτώματα παρόμοια με το κοινό κρυολόγημα (HCoV-229E, HCoV-NL63, HCoV-OC43, and HCoV-HKU1) αλλά τρεις προκαλούν σοβαρές και πιθανώς θανατηφόρες λοιμώξεις. Οι σοβαρές περιπτώσεις είναι ο SARS-CoV-1, ο MERS-CoV και τώρα ο SARS-CoV-2.

Η ασθένεια SARS αναγνωρίστηκε στα τέλη Φεβρουαρίου 2003 στην Κίνα. Σε όλο τον κόσμο, 8.422 άτομα αρρώστησαν από SARS και 916 πέθαναν, με την ασθένεια να έχει ποσοστό θνησιμότητας περίπου 10%. Ο MERS-CoV εντοπίστηκε για πρώτη φορά στη Σαουδική Αραβία το Σεπτέμβριο του 2012. Σε παγκόσμιο επίπεδο, ο MERS-CoV ήταν υπεύθυνος για 2.494 περιπτώσεις της ασθένειας MERS και 858 θανάτους, με ποσοστό θνησιμότητας 34%.

Ο κορωνοϊός SARS-CoV-2 (SARS-related coronavirus-2) ταυτοποιήθηκε για πρώτη φορά στην Κίνα τον Δεκέμβριο του 2019 στην περιοχή Γιουχάν (Wuhan). Η ασθένεια που προκαλεί ονομάζεται COVID-19 (coronavirus disease 2019). Πιθανότατα μεταδόθηκε στον άνθρωπο από κάποιο ζώο -οι κορωνοϊοί κυκλοφορούν σε ζώα. Το γονιδίωμα του SARS-CoV-2 μοιάζει γενετικά με αντίστοιχο ιό των νυχτερίδων και θεωρείται ότι πιθανότατα μεταφέρθηκε στον άνθρωπο από φολιδωτό μηρμυγκοφάγο.

Σε κοινωνικό επίπεδο, μια καίρια τακτική πρόληψης για την ανάσχεση της μετάδοσης ενός ιού είναι η απομόνωση των κρουσμάτων και των στενών επαφών τους (καραντίνα). Έλεγχος μιας επιδημίας επιτυγχάνεται με την απουσία νέων κρουσμάτων εντός 12 έως 16 εβδομάδων.

Τα συμπτώματα της νόσου COVID-19 είναι παρόμοια με αυτά της γρίπης αλλά ο κορωνοϊός SARS-CoV-2 και έχει μια περίεργη συμπεριφορά καθώς μετά την 5η ή 6η ημέρα της μόλυνσης μπορεί να κάνει σοβαρή φλεγμονή. Ξαφνικά προκαλείται μία καταιγίδα κυτοκινών, ένα υπερφλεγμονώδες σύνδρομο που μπορεί να οδηγήσει σε πνευμονία, να βλάψει την καρδιά και τελικά να οδηγήσει στο θάνατο. Η θνησιμότητα είναι πολύ μεγαλύτερη από τη γρίπη, ειδικά μεταξύ των ηλικιωμένων αλλά δεν επηρεάζει σημαντικά τα παιδιά.

Οι κορωνοϊοί είναι ευαίσθητοι στην υπεριώδη ακτινοβολία και στη θερμότητα  (πάνω από 56 βαθμούς Κελσίου για για 30 λεπτά) και μπορούν να αδρανοποιηθούν αποτελεσματικά από την πλειονότητα των απολυμαντικών όπως 75% αιθανόλη, απολυμαντικό που περιέχει χλώριο, υπεροξικό οξύ και χλωροφόρμιο εκτός της χλωρεξιδίνης.

Η εξάπλωση της ασθένειας

Μπορείτε να δείτε τον “χάρτη του κορωνοϊού” σε πραγματικό χρόνο μέσω δύο websites. To ένα  φτιάχτηκε από το London School of Hygiene & Tropical Medicine. Πρόκειται για ένα εργαλείο χαρτογράφησης των εστιών παγκοσμίως. Ο ιστότοπος ενημερώνεται καθημερινά με βάση τα στοιχεία που δημοσιεύει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ). Επιτρέπει στον επισκέπτη να αναστρέψει το ρολόι και να βλέπει την παγκόσμια κατάσταση σε οποιαδήποτε δεδομένη ημέρα της επιδημίας του κορωνοϊού. Επίσης, επιτρέπει επίσης τη σύγκριση με παρελθόντες εστίες, συμπεριλαμβανομένης της επιδημίας Sars το 2003 (που προκλήθηκε επίσης από κορωνοϊό), της πανδημίας της γρίπης των χοίρων το 2009 και της επιδημίας Ebola 2014 στη Δυτική Αφρική.

Ο άλλος παγκόσμιος ιχνηλάτης που ενημερώνεται πιο συχνά έχει αναπτυχθεί από το Πανεπιστήμιο Johns Hopkins.

Συμπτώματα

Η μέση περίοδος επώασης του ιού είναι 5,1 μέρες, παρόμοια με εκείνη του συγγενικού κορωνοϊού που προκάλεσε τη νόσο SARS και του ιού MERS. Ως περίοδος επώασης ορίζεται ο χρόνος από τη στιγμή της επαφής με την πηγή μετάδοσης έως τη στιγμή εμφάνισης των συμπτωμάτων. Αρχικά, εκτιμήθηκε ότι η περίοδος επώασης ήταν από 1 έως 14 ημέρες, αλλά πιο πρόσφατα στοιχεία δείχνουν ότι θα μπορούσε να είναι έως 24 ημέρες.

Ο SARS-CoV-2 προσομοιάζει στον ιό της γρίπης και τα συμπτώματα μοιάζουν με αυτά της γρίπης αλλά δεν πρόκειται για γρίπη. Εξετάζοντας τα αποτελέσματα των αιματολογικών εξετάσεων μιας γυναίκας περίπου 40 ετών, Αυστραλοί ερευνητές βρήκαν ότι το ανοσοποιητικό σύστημα των αντιμετωπίζει τον SARS-CoV-2 με τον ίδιο τρόπο που συνήθως αντιμετωπίζει τη γρίπη.

Όταν ένα άτομο μολυνθεί από τον ιό, μπορεί να εμφανίσει συμπτώματα που ποικίλλουν, από ήπια έως πολύ σοβαρά. Πολλά περιστατικά είναι ασυμπτωματικά. Μια διαφορά σε σχέση με τη γρίπη είναι ότι τα συμπτώματα ξεκινούν με πιο ήπιο τρόπο -στη γρίπη ο πυρετός έρχεται πιο απότομα. Επίσης, τα συμπτώματα της νόσου CONVID-19 διαρκούν περισσότερο από αυτά της γρίπης και μια νοσηλεία στο νοσοκομείο μπορεί να κρατήσει ακόμα και 2-3 εβδομάδες.

Σύμφωνα με μια έρευνα, υπάρχουν δύο βασικοί υποτύποι του SARS-CoV-2, ο L και ο S. Ο L υπότυπος προκαλεί το 70% των λοιμώξεων, μεταδίδεται ευκολότερα και είναι πιο επιθετικός ως προς την κλινική συμπτωματολογία.

Τα πιο συνηθισμένα συμπτώματα είναι:

• αίσθημα παλμών
• ανοσμία
• αγευστία
• απώλεια όρεξης
• πυρετός
• ξηρός βήχας
• πτύελα
• κόπωση
• μυαλγίες

Σε μερικούς ασθενείς μπορεί επίσης να εμφανιστεί:

• πονοκέφαλος
• πονόλαιμος
• ρινική συμφόρηση και ρινική καταρροή
• ναυτία
• έμετος
• διάρροια
• αίμα στα ούρα
• αιμόπτυση

Οι πιο σοβαρές εκδηλώσεις είναι:

• υψηλός πυρετός
• δύσπνοια
• πνευμονία
• μυοκαρδίτιδα

Σε ορισμένους ασθενείς η απώλεια όσφρησης (ανοσμία) και γεύσης (αγευστία) μπορεί να είναι τα μόνα συμπτώματα. Ο SARS-COV-2 μπορεί να προσβάλλει συγκεκριμένα κύτταρα της μύτης, γεγονός που ενδέχεται να εξηγεί την ασυνήθιστη διαπίστωση ότι κάποιοι που νοσούν εμφανίζουν ως σύμπτωμα να χάνουν την ικανότητά τους να μυρίζουν και να γεύονται. Έξι στους δέκα ασθενείς (το 59%) με επιβεβαιωμένη λοίμωξη, ανέφεραν τα συμπτώματα της απώλειας όσφρησης ή γεύσης, με βάση έρευνα Βρετανών ερευνητών. Το γεγονός αυτό δείχνει ότι πρόκειται για συμπτώματα-κλειδιά για τη διάγνωση της νόσου και όχι για περιθωριακά συμπτώματα.

Η δύσπνοια δεν θεωρείται σύμπτωμα του κορωνοϊού, αλλά των επιπλοκών της λοίμωξης που προκαλεί, το ίδιο και η πνευμονία. Εάν δεν υπάρχει προοδευτική επιδείνωση της υγείας ο ασθενής πρέπει να πάει στο νοσοκομείο. Εάν ο πυρετός, η δύσπνοια και ο πόνος στο θώρακα επιδεινώνεται, μπορεί να υποκρύπτεται σοβαρό καρδιακό επεισόδιο.

Σχετικά με τα γαστρεντερικά συμπτώματα, μια πολυκεντρική μελέτη στην Κίνα που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό American Journal of Gastroenterology (Pan et al., March 2020) ανέλυσε στοιχεία από 204 ασθενείς και βρήκε ότι οι μισοί ασθενείς (49%) προσήλθαν στο νοσοκομείο με γαστρεντερικά ενοχλήματα (ανορεξία, διάρροια, έμετος, κοιλιακό άλγος) ως το προεξάρχον σύμπτωμα. Κατά την πορεία της νόσου, τα συμπτώματα από το γαστρεντερικό παρουσίαζαν επιδείνωση όσο αύξανε η σοβαρότητα της ασθένειας. Οι ασθενείς που δεν εμφάνιζαν γαστρεντερικά συμπτώματα ήταν πιο πιθανό να θεραπευτούν και να λάβουν εξιτήριο συγκριτικά με τους υπόλοιπους. Ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι σε 7 περιπτώσεις απουσίαζαν εντελώς τα συμπτώματα από το αναπνευστικό σύστημα.

Μια έκθεση της Εθνικής Επιτροπής Υγείας της Κίνας έδειξε ότι το 16% των νοσούντων εμφάνισε σοβαρή ασθένεια μετά την εισαγωγή στο νοσοκομείο. Περίπου το 5% εισήλθε για θεραπεία σε μονάδα εντατικής θεραπείας και το 2,3% χρειάστηκε μηχανική υποστήριξη για να αναπνέει. Οι ηλικιωμένοι, και ειδικά εκείνοι που πάσχουν από χρόνιες ασθένειες, όπως καρδιακές παθήσεις ή πνευμονικές παθήσεις, κινδυνεύουν περισσότερο ωστόσο και κάποιοι νεαροί ενήλικες πέθαναν. Οι συν-νοσηρότητες που συνδέθηκαν με το θάνατο ήταν η υπέρταση σε ποσοστό (30-50%), ο σακχαρώδη διαβήτης (20-25%), η στεφανιαία νόσος (10- 20%) και οι διαταραχές πηκτικότητας του αίματος, κυρίως αυξημένη τιμή D-dimer.

Τα συμπεράσματα από την Ιταλία είναι τα εξής: Η μέση ηλικία των κρουσμάτων είναι τα 69 έτη. Το 47% των επιβεβαιωμένων με τεστ κρουσμάτων νοσηλεύτηκε. Από το 47% των ασθενών που νοσηλεύτηκε, το 18% χρειάστηκε νοσηλεία σε μονάδες εντατικής θεραπείας. Το μέσο διάστημα εκτιμήθηκε στις 6,6 ημέρες. Δεν παρατηρήθηκαν σημαντικά διαφορετικά ιικά φορτία σε ρινικά επιχρίσματα μεταξύ συμπτωματικών και ασυμπτωματικών κρουσμάτων.

Κατά μέσο όρο, ο ΠΟΥ λέει ότι τα άτομα με ήπια περιστατικά αναρρώνουν σε περίπου δύο εβδομάδες, ενώ όσοι είναι πιο άρρωστοι μπορούν από τρεις έως έξι εβδομάδες.

Τα συμπτώματα στα παιδιά είναι πιο ήπια. Τα παιδιά συνήθως εμφανίζουν μόνο πυρετό και βήχα χωρίς μυαλγίες ή πονοκεφάλους. Υπάρχουν περιπτώσεις πονόλαιμου και ρινικής συμφόρησης στα παιδιά αλλά δύσκολα εμφανίζουν πνευμονία.

Πνευμονία

Από τη μύτη, το στόμα και μάτια, ο ιός εισέρχεται βαθύτερα στον οργανισμό φτάνοντας στα έντερα, στον σπλήνα και στους πνεύμονες όπου μπορεί να έχει ένα δραματικό αποτέλεσμα. Ο ιός θεωρείται “διφασικός” καθώς αρχίζει με ήπια συμπτώματα και σε δεύτερη φάση προκαλεί πνευμονία.

Οι πνεύμονες έχουν μια στρώση κυττάρων που τους προστατεύει, τα επιθηλιακά κύτταρα. Ο κορωνοϊός συνδέεται με τις μεμβράνες των κυττάρων των επιθηλιακών κυττάρων των πνευμόνων με έναν ειδικό υποδοχέα για να εγχύσει το γενετικό του υλικό. Το επιθηλιακό κύτταρο, αγνοώντας τι συμβαίνει εκτελεί τις εντολές του γενετικού υλικού του κορωνοϊού που απλά είναι ο πολλαπλασιασμός του εντός του κυττάρου. Το κύτταρο γεμίζει με αντίγραφα του ιού μέχρι που λαμβάνει την εντολή της αυτοκαταστροφής του. Καθώς το κύτταρο καταστρέφεται, απελευθερώνονται οι ιοί για να συνεχίσουν το έργο τους σε άλλα κύτταρα.

Μετά από 5-7 μέρες, εκατομμύρια επιθηλιακών κυττάρων έχουν μολυνθεί και δισεκατομμύρια ιοί έχουν κατακλύσει τους πνεύμονες. Καθώς τα κύτταρα του ανοσοποιητικού συρρέουν στους πνεύμονες για να καταπολεμήσουν τον ιό, ο SARS-COV-2 μολύνει κάποια από αυτά προκαλώντας σύγχυση στο ανοσοποιητικό σύστημα. Τα κύτταρα του ανοσοποιητικού επικοινωνούν μεταξύ τους με μικρά μόρια που ονομάζονται κυτοκίνες. και μπορεί να υπάρξει ένα φαινόμενο που ονομάζεται “καταρράκτης κυτοκινών”. Αυτός είναι ο λόγος που οι γιατροί καταστέλλουν το ανοσοποιητικό στους σοβαρά ασθενείς χρησιμοποιώντας ένα φάρμακο που ονομάζεται χλωροκίνη.

Πολλά επιθηλιακά κύτταρα μπορεί να πεθάνουν εξαιτίας μιας φρενίτιδας του ανοσοποιητικού συστήματος που σκοτώνει αδιάκριτα φίλους και εχθρούς με αποτέλεσμα να χαθεί η προστασία των πνευμόνων. Χωρίς αυτή την προστασία, οι μικροί σάκοι μέσω των οποίων αναπνέουμε, οι κυψελίδες, μπορεί να μολυνθούν από βακτήρια που συνήθως δεν προκαλούν πρόβλημα. Οι ασθενείς παθαίνουν πνευμονία, η αναπνοή δυσκολεύει και χρειάζονται εισαγωγή σε Μονάδα Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ) καθώς και διασωλήνωση για να βοηθηθούν οι πνεύμονες και η καρδιά τους.

Η πνευμονία μπορεί να είναι βακτηριακής αιτιολογίας. Ένας ιός μπορεί να αποδυναμώσει το σώμα, καθιστώντας ευκολότερη την ανάπτυξη των βακτηρίων. Εάν το ανοσοποιητικό σύστημα έχει καταπονεθεί για μέρες μπορεί να καταρρεύσει και τα βακτήρια να πολλαπλασιαστούν ραγδαία. Τα βακτήρια μπορεί να εισέλθουν στο αίμα κάτι και αυτό να επιφέρει το θάνατο. Να σημειωθεί ότι η πανδημία γρίπης H1N1 του 2009, στοίχισε σχεδόν 300.000 ζωές σε όλο τον κόσμο και πολλοί από αυτούς τους θανάτους -μεταξύ 29% και 55%- προκλήθηκαν από δευτερογενή βακτηριακή πνευμονία. Μελέτες έχουν διαπιστώσει ότι 1 στους 7 ασθενείς που νοσηλεύονται με Covid-19 έχει αποκτήσει επικίνδυνη δευτερογενή βακτηριακή λοίμωξη και το 50% των ασθενών που πέθαναν είχαν τέτοιες λοιμώξεις. Τα βακτήρια που είναι ανθεκτικά στα αντιβιοτικά μπορεί να προκαλούν μια σημαντική επιβάρυνση.

Να σημειωθεί ότι πολλοί επιζώντες μπορεί να έχουν σοβαρές βλάβες στους πνεύμονες. Η λειτουργία των πνευμόνων μπορεί να μειωθεί κατά περίπου 20 έως 30%. Μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Jama με τη συμμετοχή 140 ασθενών, έδειξε ότι η νόσος μπορεί να προκαλέσει ίνωση και στους δύο πνεύμονες.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει μια μελέτη που έδειξε πως ο υψηλός πυρετός σχετιζόταν με το να εμφανίσει κάποιος αναπνευστική ανεπάρκεια, αλλά μικρότερη πιθανότητα θανάτου. Αυτό δείχνει ότι ο πυρετός μπορεί να είναι μια σημαντική γραμμή άμυνας για αυτό τον ιό. Μια πρακτική συνέπεια είναι ότι τα αντιπυρετικά φάρμακα δεν πρέπει να λαμβάνονται αν ο πυρετός δεν είναι πολύ υψηλός.

Καρδιακά προβλήματα

Οι ασθενείς μπορεί να εμφανίσουν καρδιαγγειακά συμπτώματα οφειλόμενα στη μειωμένη λήψη οξυγόνου, στη συστηματική φλεγμονή και στην άμεση μυοκαρδιακή βλάβη από τον ιό. Παρουσιάζουν αύξηση της τροπονίνης και καρδιακές αρρυθμίες που δείχνουν βλάβη στην καρδιά. Επίσης παρουσιάζουν κεραυνοβόλες μυοκαρδίτιδες.

Οι ιοί μπορεί να προκαλέσουν φλεγμονή στην καρδιά. Ξέρουμε για παράδειγμα ότι η παρουσία γρίπης και μόνο, εξαπλασιάζει τον κίνδυνο εμφράγματος του μυοκαρδίου ή καρδιακού συμβάντος, για μια εβδομάδα μετά τη διάγνωση της γρίπης, ενώ η παρουσία οποιουδήποτε άλλου αναπνευστικού ιού αυξάνει την πιθανότητα για καρδιακό συμβάν τουλάχιστον τρεις φορές.

Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι ασθενείς COVID-19 εμφανίζουν χειρότερα προβλήματα στην καρδιά παρά στους πνεύμονες. Μερικοί εμφανίζουν εικόνα εμφράγματος, χωρίς οι αρτηρίες τους να έχουν το παραμικρό μπλοκάρισμα και «ένοχος» είναι ο ιός. Η βλάβη στον καρδιακό μυ μπορεί να συμβεί στον οποιονδήποτε ασθενή με ή χωρίς καρδιολογικό πρόβλημα, όμως ο κίνδυνος είναι μεγαλύτερος για όσους ήδη έχουν πρόβλημα.

Μια κινεζική μελέτη γιατρών του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Ρενμίν της Γουχάν, του επικέντρου της επιδημίας, η οποία έγινε σε 416 ασθενείς και δημοσιεύθηκε στο JAMA Cardiology, δείχνει ότι ένας στους πέντε (20%) που νοσηλεύθηκαν με COVID-19, εμφάνισαν καρδιακή βλάβη και πολλοί από αυτούς δεν είχαν ανάλογο ιστορικό. Μια άλλη κινεζική μελέτη που δημοσιεύθηκε στο ίδιο περιοδικό από το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Ζονγκνάν της Γουχάν σε 187 ασθενείς, έδειξε ότι το 28% εμφάνισε βλάβη του μυοκαρδίου. Ο κίνδυνος θανάτου είναι σχεδόν τετραπλάσιος στους ασθενείς με καρδιολογικό ιστορικό.

Είναι πιθανό η μυοκαρδίτιδα να οφείλεται στην εκτός ελέγχου αντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος του ασθενούς, το οποίο προσπαθεί να καταπολεμήσει τον κορωνοϊό παράγοντας υπερβολικά επίπεδα κυτοκινών. Η “καταιγίδα κυτοκινών” ίσως είναι βασική αιτία για τις σοβαρές οξείες αναπνευστικές επιπλοκές και για την πρόκληση θρόμβων στις στεφανιαίες αρτηρίες και για συνακόλουθο έμφραγμα. Ένα άλλο ενδεχόμενο είναι ότι οι ασθενείς αναπτύσσουν καρδιολογικά προβλήματα λόγω της λοίμωξης στους πνεύμονες, η οποία στερεί το αναγκαίο οξυγόνο από την καρδιά, κάτι που αυξάνει τον κίνδυνο καρδιακής αρρυθμίας.

Βλάβες στα νεφρά

Οι νεφροί δεν αποτελούν τον κύριο στόχο του SARS-CoV-2 αλλά επηρεάζονται σε ένα ποσοστό των ασθενών. Αυτό έδειξαν 53 δημοσιευμένες επιστημονικές αναφορές. Σε σύνολο 710 εισαγωγών με COVID-19, το 20% των ασθενών είχε αιματουρία και λευκωματουρία και 27% μόνο λευκωματουρία από την πρώτη ημέρα εισαγωγής. Επίσης, 15% είχε αυξημένη κρεατινίνη και 14% αυξημένη ουρία.

Οξεία νεφρική βλάβη εμφάνισε το 3-9% των ασθενών. Η οξεία νεφρική Βλάβη σε σήψη μπορεί να αντιμετωπιστεί με συνεχή εξωνεφρική κάθαρση, κατά προτίμηση αιμοδιαδιήθηση. Ο ακριβής μηχανισμός της νεφρικής βλάβης δεν είναι πλήρως γνωστός. Αναφέρεται σαν πιθανός μηχανισμός το σύνδρομο της λεγόμενης καταιγίδας κυτοκινών. Κυτοκίνες ελευθερώνονται κατά την διαδικασία σήψης η οποία είναι και η αιτία της πολυοργανικής ανεπάρκειας σε αυτούς τους ασθενείς. Αλλά και η απευθείας βλάβη του ιού στους νεφρούς δεν μπορεί να αποκλεισθεί.

Nευρολογικά σύνδρομα

Αν και ο πυρετός, ο βήχας και η δυσκολία στην αναπνοή είναι τα τυπικά χαρακτηριστικά της λοίμωξης, ορισμένοι ασθενείς παρουσιάζουν δυσλειτουργία στη νοητική τους ικανότητα, σύγχυση, λήθαργο, επιληψία, ακόμα και εγκεφαλικό επεισόδιο. Αρχικά, τα νευρολογικά σύνδρομα θεωρήθηκε ότι μπορεί να οφείλονται σε προσβολή του εγκεφάλου και των νεύρων του από τον ιό, δηλαδή σε εγκεφαλοπάθεια αλλά στη συνέχεια οι επιστήμονες είπαν ότι οφείλεται σε μείωση των επιπέδων οξυγόνου του αίματος στις σοβαρές περιπτώσεις της νόσου.

Πώς γίνεται η διάγνωση

Η διάγνωση γίνεται με βάση τα συμπτώματα και το ειδικό τεστ που πραγματοποιείται σε εξειδικευμένα εργαστήρια όπως στο ινστιτούτο Pasteur και στα Μικροβιολογικά Εργαστήρια της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ και του ΑΠΘ με το τεστ της ανάστροφη μεταγραφής της αλυσιδωτής αντίδρασης πολυμεράσης (PCR – Polymerase Chain Reaction).

Ιδανικά, ένα απλό τεστ με γρήγορα αποτελέσματα που θα γινόταν ακόμα και κατ’ οίκον (κατά αναλογία με το τεστ εγκυμοσύνης) και θα βοηθήσει στον έγκαιρο εντοπισμό και απομόνωση των κρουσμάτων. Ένα τέτοιο γρήγορα τεστ έχει ήδη εγκριθεί.

Κίνδυνος θνησιμότητας ανά ηλικία

Μια ερευνητική ομάδα η οποία ανέλυσε δεδομένα από 37 χώρες και υπολόγισαν πως περίπου 0,66% των ανθρώπων που προσβάλλονται από τον ιό πεθαίνει, ενώ υπολογίστηκαν και ποσοστά νοσηλείας ανά ηλικία. Τα ποσοστά αυξάνονταν μετά την ηλικία των 50 ετών, όπου ήταν 8%, 60 ετών και πάνω ήταν 12%, 70 ετών και πάνω ήταν 16% και 80 ετών και πάνω ήταν 18%

Ακόμα κι αν το ποσοστό θνησιμότητας για τον νέο κορωνοϊό είναι τελικά 1%, αυτό είναι πολύ χειρότερο από τη γρίπη. Η γρίπη είναι μια διαφορετική οικογένεια ιών και μερικά στελέχη είναι πιο θανατηφόρα από άλλα. Κατά μέσο όρο, ο θάνατος από την εποχική γρίπη είναι περίπου 0,1%, σύμφωνα με τον Δρ. Anthony Fauci από τα Εθνικά Ινστιτούτα Υγείας των ΗΠΑ. Τα Αμερικανικά Κέντρα Ελέγχου Ασθενειών ανέφεραν ότι μεταξύ 26-36 εκατομμυρίων Αμερικανών που είχαν εποχική γρίπη από τον Οκτώβριο του 2019 και έως τις 8 Φεβρουαρίου του 2020, καταγράφηκαν 14.000-36.000 θάνατοι.

Επί 72.314 περιστατικών στην Κίνα, το 62% ήταν επιβεβαιωμένα κρούσματα, το 22% ήταν ύποπτα κρούσματα, το 15% είχαν διαγνωσθεί μόνο με βάση την κλινική εικόνα και το 1% ήταν ασυμπτωματικοί φορείς. Τα περισσότερα περιστατικά ανήκαν στην ηλικιακή ομάδα 30-70 (87%), και ακολουθούσε η ηλικιακή ομάδα 20-29 (8%), άνω των 80 (3%), 10-19 (1%) και κάτω των 10 (1%).

Ο παρακάτω πίνακας δείχνει ποσοστά θνησιμότητας που καταγράφηκαν επί 72.314 κρουσμάτων.

Σε μεγαλύτερο κίνδυνο θανάτου είναι όσοι πάσχουν από καρδιαγγειακά νοσήματα (10,5%), σακχαρώδη διαβήτη (7,3%), καρκίνο (5,6%), υπέρταση (6,0%) και χρόνια αναπνευστική ανεπάρκεια (7,9%).

Μεταξύ των ατόμων που δεν είχαν προηγούμενη χρόνια νόσου, το ποσοστό θνησιμότητας είναι 0,9%.

Περίπου το 80,9% των λοιμώξεων ταξινομούνται ως ήπιες, το 13,8% ως σοβαρές και το 4,7% ως κρίσιμες.

Το υψηλότερο ποσοστό θνησιμότητας είναι για άτομα ηλικίας 80 ετών και άνω, στο 14,8% -ωστόσο αυτοί οι ασθενείς αποτελούσαν μόνο το 3% του δείγματος.

Μέχρι την ηλικία των 39 ετών, το ποσοστό θνησιμότητας παραμένει χαμηλό στο 0,2%.

Οι πιθανότητες επιβίωσης όταν κάποιος διασωληνωθεί είναι 50%. Ένδειξη διασωλήνωσης είναι η προοδευτική αύξηση του αριθμού των αναπνοών, συνήθως 25 και πάνω το λεπτό καθώς η πτώση του κορεσμού στο οξυγόνο κάτω από 92.

Τα παιδιά είναι εξίσου πιθανό να μολυνθούν αλλά δεν εμφανίζουν σοβαρά συμπτώματα και επιπλοκές.

Μετάδοση

Ο  SARS-CoV-2 μεταδίδεται κυρίως με μεγάλα σταγονίδια σάλιου που εκτοξεύονται κατά την ομιλία, το βήχα ή το φτάρνισμα. O ιός μεταδίδεται εύκολα ακόμη και πριν εμφανιστούν τα συμπτώματα. Μια μελέτη έδειξε ότι ο ιός μπορεί να ίπταται στον αέρα ακόμη και για τρεις ώρες πριν πέσει στο έδαφος. Σε μία περίπτωση, στην Κίνα, ο ιός μεταδόθηκε από ασθενή που βρισκόταν σε τραίνο σε άλλα άτομα, χωρίς άγγιγμα, μέσω του αέρα (έχει επίσης σημασία αν ο αέρας κινείται γρήγορα).

Άνθρωποι. Ο SARS-CoV-2 μεταδίδεται κυρίως μέσω της επαφής με ασθενή, μέσω σταγονιδίων τα οποία παράγονται όταν ο ασθενής βήχει ή φταρνίζεται ή μέσω σταγονιδίων από το σάλιο ή από τη ρινική κοιλότητα. Όταν οι άνθρωποι είναι άρρωστοι από αναπνευστική ασθένεια και βήχουν κοντά σας, ο ιός μπορεί εύκολα να προσγειωθεί στα μάτια, τη μύτη ή το στόμα σας. Επίσης ενδέχεται να μεταδίδεται με την αναπνοή και την ομιλία, γι’ αυτό και έχει συσταθεί η χρήση μάσκας.

Ο φορέας του ιού μπορεί να μεταδώσει τον ιό ακόμα και αν ο ίδιος δεν έχει εμφανίσει συμπτώματα αλλά είναι άγνωστο πόσο συχνά μπορεί να συμβαίνει κάτι τέτοιο. Μελέτες έχουν δείξει ότι το ιικό φορτίο είναι υψηλότερο τη χρονική στιγμή που εμφανίζονται τα συμπτώματα ή λίγο πιο πριν. Ένα ερώτημα είναι αν μπορεί κάποιος που έχει αναρρώσει να συνεχίσει να είναι φορέας μεταδίδοντας τον ιό. Φαίνεται πως αυτό μπορεί να συμβαίνει καθώς έχει ανιχνευτεί ιικό φορτίο και μετά το πέρας των συμπτωμάτων.

Ο ιός που βρίσκεται στο χέρι σας δεν σημαίνει ότι προκαλεί μόλυνση -ο ιός δεν διαπερνά το δέρμα. Πρέπει στη συνέχεια το μολυσμένο χέρι να αγγίξει το πρόσωπό σας, γύρω από το στόμα και τη μύτη.

Υπάρχουν αναφορές περιπτώσεων όπου το τεστ για τον κορωνοϊό παρέμεινε θετικό αρκετές μέρες μετά την ύφεση των συμπτωμάτων. Σε μια μελέτη που αφορούσε ασθενείς από την Κίνα, οι μισοί που έλαβαν θεραπεία για ήπια μόλυνση είχαν ακόμα τον κορωνοϊό έως και οκτώ ημέρες μετά την εξαφάνιση των συμπτωμάτων. Αυτό αναφέρεται σε μια επιστολή που δημοσιεύθηκε ηλεκτρονικά στο American Journal of Respiratory and Critical Care Medicine. Οι ασθενείς αυτοί ήταν νέοι με διάμεση ηλικία 35,5 ετών. Μια άλλη μελέτη βρήκε ότι ο ιός υπάρχει ακόμα και μετά από 12 ημέρες (Young et al). Μια τρίτη μελέτη, στην οποία υπήρχε υψηλή θνησιμότητα, πάνω από 40%, ο ιός συνέχισε να υπάρχει για 20 ημέρες. Αυτά σημαίνουν ότι οι ασθενείς  μπορεί να είναι μολυσματικοί και μετά την ανάρρωση, κι έτσι πρέπει να συνεχίζουν την καραντίνα τους για κάποιες μέρες ή εβδομάδες ακόμα.

Η περίοδος ανάρρωσης ποικίλλει από μερικές ημέρες για όσους έχουν ήπια συμπτώματα έως μερικές εβδομάδες για όσους έχουν πνευμονία ή και για μήνες για επιβίωσαν από σοβαρές, δυνητικά θανατηφόρες επιπλοκές.

Να σημειωθεί ότι μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Journal of Travel Medicine εκτίμησε ότι ο αναπαραγωγικός αριθμός είναι γύρω στο 3,3, από 1,4 έως 6,5 άτομα -ασθενείς εξαπλώνουν τον ιό σε περισσότερους από τρεις άλλους ανθρώπους, κατά μέσο όρο.

Εγκυμοσύνη. Δεν φαίνεται ότι είναι εύκολη η μετάδοση του ιού από τη μητέρα στο έμβρυο αλλά δεν μπορεί να αποκλειστεί.

Παιδιά. Δεν έχει αποσαφηνιστεί ο ρόλος των παιδιών στην αλυσίδα μετάδοσης, αν και με βάση τα έως τώρα δεδομένα φαίνεται ότι το κλείσιμο των σχολείων, όταν και όπου κριθεί απαραίτητο, συμβάλλει τουλάχιστον στην καθυστέρηση της μετάδοσης.

Δεν υπάρχουν σαφή δεδομένα σχετικά με τη μετάδοση του ιού μέσω της τροφής.  Το καλό μαγείρεμα μειώνει σαφέστατα τις πιθανότητες.

Ο SARS-CoV-2, όπως και άλλοι κορωνοϊοί, έχει ανιχνευτεί σε κόπρανα ασθενών. Σε κάθε περίπτωση εκτιμάται ότι αυτός ο τρόπος μετάδοσης, εάν επαληθευτεί, μάλλον θα αποτελεί εξαίρεση.

Κατοικίδια ζώα. Μέχρι στιγμής, δεν υπάρχουν στοιχεία ότι τα ζώα συντροφιάς ή τα κατοικίδια όπως είναι γάτες και σκύλοι μεταδίδουν τον κορονοϊό. Στο Χονγκ Κονγκ, ένας σκύλος που ήταν σε καραντίνα βρέθηκε ήπια θετικός στον στις 27 Φεβρουαρίου, στις 28 Φεβρουαρίου και στις 2 Μαρτίου 2020, χρησιμοποιώντας δείγματα ρινικής και στοματικής κοιλότητας. Ο συγκεκριμένος σκύλος είχε χαμηλή βάση μόλυνσης και είναι πιθανό να ήταν μια περίπτωση μετάδοσης από άνθρωπο σε ζώο. Τα άτομα που είναι άρρωστοι θα πρέπει να αποφεύγουν την επαφή με τα κατοικίδια ζώα και να μην τα φιλούν. Τα ζώα με τον ιό πρέπει να βρίσκονται σε καραντίνα.

Επιφάνειες, αέρας και απολύμανση. Δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι ο κορωνοϊός μπορεί να μεταδοθεί από μαλακές επιφάνειες όπως υφάσματα και χαλιά αλλά είναι πιθανό να μεταδίδεται μέσω σκληρών επιφανειών. Στοιχεία σχετικά με τη μεταδοτικότητα των κορωνοϊών από μολυσμένες επιφάνειες στα χέρια δεν υπάρχουν, ωστόσο, έχει εκτιμηθεί για τον ιό της γρίπης Α ότι μια επαφή 5 δευτερολέπτων μπορεί να μεταφέρει το 31,6% του ιικού φορτίου στα χέρια. Επειδή η μόλυνση των επιφανειών αφής στις εγκαταστάσεις της υγειονομικής περίθαλψης ή σε άλλες δημόσιες εγκαταστάσεις είναι ένας πιθανός τρόπος μετάδοσης του ιού πρέπει να γίνονται απολυμάνσεις.

Ο ιός SARS-CoV-2 δεν μπορεί να επιβιώσει μετά τον καθαρισμό των επιφανειών που έχουν μολυνθεί με κάποιο κοινό απολυμαντικό δύο φορές την ημέρα, βρήκε η μελέτη. Κινεζική έρευνα εξέτασε ένα δωμάτιο ασθενούς με ήπια συμπτώματα, στο οποίο δεν είχε προηγηθεί απολύμανση. Είχαν μολυνθεί 13 από τις 15 επιφάνειες που εξετάστηκαν, περιλαμβανομένης της καρέκλας, του κρεβατιού, του παραθύρου και του πατώματος. Στις τουαλέτες τρεις από τις πέντε επιφάνειες που ελέγχθηκαν, ανάμεσά τους η λεκάνη του και ο νιπτήρας, είχαν τον ιό και θα μπορούσαν να αποτελέσουν οδό μετάδοσης. Τα δείγματα από τον αέρα του δωματίου βρέθηκαν αρνητικά. Ωστόσο, αυτά που ελήφθησαν από τον εξαερισμό ήταν θετικά, που σημαίνει ότι ο κορωνοϊός μπορεί να μεταδοθεί μέσω του συστήματος εξαέρωσης. Σε άλλα δύο δωμάτια που ελέγχθηκαν αφού είχαν απολυμανθεί δεν εντοπίστηκε ο ιός. Οι επιστήμονες κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι ο περιβάλλων χώρος αποτελεί μέσο πιθανής μετάδοσης και τόνισαν ότι είναι απαραίτητο να τηρούνται αυστηρά κανόνες υγιεινής για τους χώρους και τα χέρια.

Μια ανάλυση 22 μελετών βρήκε ότι οι ανθρώπινοι κορωνοϊοί όπως ο SARS (Severe Acute Respiratory Syndrome) και ο MERS (Middle East Respiratory Syndrome) ή οι HCoV (endemic human coronaviruses) μπορούν να παραμείνουν σε επιφάνειες όπως μέταλλο, γυαλί ή πλαστικό έως 9 ημέρες. Αλλά μπορούν να αδρανοποιηθούν αποτελεσματικά με διαδικασίες απολύμανσης κατά 62-71% με αιθανόλη (αλκοόλ), με 0,5% υπεροξείδιο του υδρογόνου και με 0,1% υποχλωριώδες νάτριο εντός 1 λεπτού. Άλλοι βιοκτόνοι παράγοντες όπως είναι διάλυμα με 0,05-0,2% χλωριούχο βενζαλκόνιο ή με 0,02% διγλυκονική χλωρεξιδίνη είναι λιγότερο αποτελεσματικοί.

Σε θερμοκρασία 30 βαθμών Κελσίου ή παραπάνω, η διάρκεια της παραμονής των ανθρώπινων κορωνοϊών στις επιφάνειες είναι μικρότερη (οι κτηνοτροφικοί κορωνοϊοί έχουν αποδειχθεί ότι παραμένουν ακόμη και για 28 ημέρες).

Μεταγγίσεις αίματος. Παρόλο που οι κορωνοϊοί είναι υπεύθυνοι για λοιμώξεις του αναπνευστικού, ανιχνεύονται συχνά στο αίμα των ασθενών. Σύμφωνα με δημοσίευση στο περιοδικό Emerging Microbes Infections, η ανίχνευση ιϊκών σωματιδίων του SARS-CoV-2 στο αίμα ασθενών συσχετίστηκε με πιο σοβαρές κλινικές εκδηλώσεις. Δεν υπάρχουν στοιχεία που να συσχετίζουν τη μετάδοση του νέου κορωνοϊού μέσω μεταγγίσεων αίματος. Συστήνεται, πάντως, όλοι όσοι έχουν έρθει σε επαφή με πιθανό κρούσμα να αποφεύγουν την αιμοδοσία για 21 ημέρες μετά την έκθεση και όσοι ασθενείς έχουν ιαθεί θα πρέπει να αποφεύγουν την αιμοδοσία για 28 ημέρες μετά την αποδρομή των συμπτωμάτων και την ολοκλήρωση της θεραπευτικής αγωγής.

Πρόληψη – προφύλαξη

Για την αποφυγή της μετάδοσης του ιού είναι πολύ σημαντική η εφαρμογή μέτρων ατομικής υγιεινής. Καλύψτε το στόμα σας και τη μύτη σας με το μανίκι ή τον λυγισμένο αγκώνα σας όταν βήχετε ή φταρνίζεστε. Αν κρατάτε μαντήλι πετάξτε το σε κλειστό κάδο. Επίσης πλένετε τακτικά τα χέρια σας με σαπούνι και νερό ή με αλκοολούχο διάλυμα.

Το πλύσιμο των χεριών είναι ένα πολύ σημαντική συνήθεια προφύλαξης από λοιμώξεις. Εναλλακτικά, εφόσον δεν έχετε πρόσβαση σε νιπτήρα, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε αντισηπτικό τζελ που περιέχει αλκοόλ -αυτά με 60% αλκοόλ είναι πιο αποτελεσματικά. Σύμφωνα με τα CDC, το σαπούνι είναι πιο αποτελεσματικό για την απομάκρυνση μικροβίων, όπως το Clostridium difficile, το Cryptosporidium και ο νοροϊός. Τα απολυμαντικά χεριών με βάση το αλκοόλ δεν είναι εξίσου αποτελεσματικά αν τα χέρια σας είναι εμφανώς βρώμικα ή λιπαρά και μπορεί να μην αφαιρούν επιβλαβείς χημικές ουσίες, όπως τα βαρέα μέταλλα και τα φυτοφάρμακα.

Να σημειωθεί ότι μια βρετανική έρευνα έδειξε ότι ανά πάσα χρονική στιγμή, βακτήρια που βρίσκονται στα κόπρανα ανιχνεύονται στο 26% των χεριών, στο 17% των κινητών τηλεφώνων, στο 14% των χαρτονομισμάτων και στο 10 των τραπεζικών καρτών.

• Για την προφύλαξη συνιστάται τακτικό και επιμελές πλύσιμο των χεριών με υγρό σαπούνι και νερό, για τουλάχιστον 20 δευτερόλεπτα, πριν τη λήψη τροφής και μετά την επίσκεψη στην τουαλέτα. Επίσης, προσεκτικό στέγνωμα χεριών με χάρτινες χειροπετσέτες μιας χρήσης και απόρριψή τους στους κάδους απορριμμάτων.
• Αποφύγετε να αγγίζετε τη μύτη, το στόμα και τα μάτια σας. Τα χέρια σας αγγίζουν πολλές επιφάνειες που μπορεί να είναι μολυσμένες με τον ιό. Εάν αγγίξετε τα μάτια, το στόμα ή τη μύτη σας, μπορεί να μεταφέρετε τον ιό από την επιφάνεια στον εαυτό σας.
• Εξετάστε μια όχι και τόσο προφανή αλλά σημαντική πρόληψη: απολυμαίνετε την οθόνη της κινητής συσκευής σας. Το κινητό τηλέφωνο συσσωρεύει βακτήρια και ιούς. Μερικοί γιατροί λένε ότι αυτό πρέπει να το κάνετε τουλάχιστον μια φορά την ημέρα.
• Διατηρήστε αποστάσεις, τουλάχιστον 1 μέτρου, από εσάς και τους άλλους ανθρώπους, ιδιαίτερα από ανθρώπους που βήχουν, φτερνίζονται ή έχουν πυρετό. Όταν κάποιος νοσεί από λοίμωξη του αναπνευστικού, βήχει ή φτερνίζεται και παράγει σταγονίδια που περιέχουν τον ιό. Εάν είστε πολύ κοντά, μπορεί να εισπνεύσετε τον ιό.
• Αερίζετε συχνά το σπίτι σας.

Οι επαγγελματίες υγείας που έρχονται σε επαφή με ασθενείς έχουν εκδηλώσει COVID-19, βρίσκονται σε υψηλό κίνδυνο να κολλήσουν τον ιό και θα πρέπει να λαμβάνουν όλα τα απαραίτητα προστατευτικά μέτρα πρόληψης.

Χειρουργική μάσκα. Η χρήση της χειρουργικής μάσκας μπορεί να βοηθήσει στον έλεγχο της εξάπλωσης ορισμένων αναπνευστικών νοσημάτων, ωστόσο, από μόνη της δεν διασφαλίζει πλήρη προστασία. Δε συστήνεται η χρήση μάσκας από το γενικό πληθυσμό για προληπτικούς λόγους. Συστήνεται μόνο για ασθενείς με συμπτώματα (βήχας, φτάρνισμα) προκειμένου να προφυλάξουν τον κοινωνικό τους περίγυρο. Επίσης συστήνεται όλο το ιατρικό προσωπικό πρέπει να φοράει μάσκα.

Ο Εθνικός Οργανισμός Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ) τονίζει ότι η απλή χειρουργική μάσκα είναι ένας φυσικός φραγμός σε υγρά και μεγάλα σταγονίδια του αναπνευστικού. Είναι μιας χρήσης και η διάρκεια προστασίας είναι περίπου τέσσερις ώρες καθώς στην συνέχεια υφίσταται αλλοιώσεις (π.χ. μουσκεύει κλπ).

Η συμβατική χειρουργική μάσκα σχεδιάστηκε για τον χειρουργό στο χειρουργείο δεν θέλει να φταρνιστεί ή να βήξει και να μολύνει τον ασθενή. Αλλά τι συμβαίνει με τους ιούς και τα βακτήρια που έχουν υποστεί αερόλυση από τον ασθενή κατά τη διάρκεια της χειρουργικής επέμβασης; Ο χειρουργός και το υπόλοιπο ιατρικό προσωπικό δεν προστατεύονται επαρκώς όταν φορούν χειρουργικές μάσκες, οι οποίες μπορούν να φιλτράρουν μόνο τα πολύ μεγάλα σταγονίδια και όχι τα μικροσκοπικά αερολυματικά σωματίδια. Ο ιός συνήθως ταξιδεύει σε μεγάλα σταγονίδια νερού και στη συνέχεια το νερό εξατμίζεται. Τα σωματίδια συρρικνώνονται, και έχοντας μικρότερο μέγεθος μπορούν να διεισδύσουν στη χειρουργική μάσκα.

Η απλή χειρουργική μάσκα πρέπει να εφαρμόζεται από τον φορέα σε κάθε περίπτωση λοίμωξης του αναπνευστικού συστήματος, σε κάθε περίπτωση φροντίδας ασθενούς με λοίμωξη αναπνευστικού συστήματος και σε κάθε περίπτωση επίσκεψης σε χώρους παροχής υπηρεσιών υγείας στη διάρκεια πανδημίας ή στην κορύφωση της εποχικής γρίπης. Πρέπει να εφαρμόζεται έτσι ώστε να καλύπτει πλήρως τη μύτη, το στόμα και το πηγούνι (σταθερά, χωρίς κενά). Το μειονέκτημα είναι ότι μπορεί να προσφέρει στον κάτοχό της μια ψεύτικη αίσθηση ασφάλειες και να μην παίρνει τα κατάλληλα μέτρα προστασίας, όπως το να πλένει συχνά και σωστά τα χέρια του.

Υπάρχει μακροχρόνια ανοσία;

Ακόμη δεν είναι γνωστό κατά πόσο ο νέος ιός προσφέρει μακρόχρονη ανοσία σε όποιον τον κολλάει. Κανένας από τους κορωνοϊούς που είναι κοινοί σήμερα στους ανθρώπους δεν παρέχουν εφ’ όρου ζωής ανοσία και είναι πολύ πιθανό ότι ούτε ο νέος ιός θα παρέχει. Παρόλα αυτά, οι μελλοντικές λοιμώξεις θα είναι σχεδόν σίγουρα λιγότερο σοβαρές από ό,τι αρχικά καθώς οι άνθρωποι θα αποκτούν έστω μερική ανοσία.

Aνάλογη μερική προστασία παρέχει για τη γρίπη το αντιγριπικό εμβόλιο, το οποίο δεν ανταποκρίνεται πλήρως στα στελέχη της γρίπης που κυκλοφορούν. Έτσι, κάποιος μπορεί πάντα να μολυνθεί αλλά θα αρρωστήσει πολύ λιγότερο σοβαρά από ό,τι αν δεν είχε εμβολιαστεί. Παρομοίως, στην περίπτωση SARS-CoV-2 αναμένεται οι μεγάλης ηλικίας άνθρωποι να αρρωσταίνουν λιγότερο σοβαρά και να πεθαίνουν πιο δύσκολα στο μέλλον.

Αντιμετώπιση

Ειδική θεραπεία για την ασθένεια COVID-19 δεν υπάρχει. Η αντιμετώπιση του νέου κορονοϊού είναι μέχρι σήμερα εστιασμένη στα συμπτώματα και είναι υποστηρικτική. Διάφορα αντιϊικά φάρμακα όπως η ρεμντεσιβίρη, ο συνδυασμός λοπιναβίρη / ριτοναβίρη, η χλωροκίνη και πρόσφατα η φαβιλαβίρη έχουν χρησιμοποιηθεί χωρίς όμως αποδεδειγμένη αποτελεσματικότητα.

Οι ειδικοί μελετούν το φάρμακο Nivaquine (L) που περιέχει χλωροκίνη και το φάρμακο Plaqueril που περιέχει υδροξυχλωροκίνη. Η χλωροκίνη αρχικά χρησιμοποιήθηκε κατά της ελονοσίας και στη συνέχεια κατά του λύκου και της ρευματοειδούς αρθρίτιδας. H υδροξυχλωροκίνη και η χλωροκίνη δρουν ενάντια στον ιό SARS-CoV-2 σε εργαστηριακά περιβάλλοντα. Είναι ασθενείς βάσεις που αυξάνουν το pH των μερών ανθρώπινων κυττάρων που ονομάζονται οργανίδια (organelles) και τα οποία είναι κανονικά όξινα. Αυτό εμποδίζει την ικανότητα του ιού να εισέλθει στα κύτταρα και φαίνεται επίσης να τα εμποδίζει να αναπαραχθούν όταν είναι ήδη στα κύτταρα. Από την άλλη μεριά, μπορεί να υπάρχουν πολλές παρενέργειες. Περίπου το 1% των ανθρώπων διατρέχουν κίνδυνο αιφνίδιου θανάτου από καρδιακή ανακοπή.

Πρέπει να παρακολουθείτε την υγεία σας για πάνω από 14 ημέρες. Αν εμφανίσετε συμπτώματα (πυρετό ή άλλα συμπτώματα από το αναπνευστικό όπως δυσκολία στην αναπνοή, βήχα) αναζητήσετε άμεσα ιατρική φροντίδα επικοινωνώντας με τον οικογενειακό σας γιατρό ή με τον ΕΟΔΥ (210-521200, 210-5212054). Ο Εθνικός Οργανισμός Δημόσιας Υγείας, μέσω της τηλεφωνικής γραμμής 1135, επί 24ώρου βάσεως παρέχει πληροφορίες σχετικά με τον νέο κορωνοϊό. Αποφύγετε να πάτε σε νοσοκομείο διότι μπορεί να μεταδώσετε τον ιό.

Προς το παρόν δεν υπάρχει διαθέσιμο εμβόλιο αλλά 11 υποψήφια εμβόλια βρίσκονται σε εξέλιξη. Τα εμβόλια έναντι μικροβίων που προκαλούν πνευμονία όπως του πνευμονιοκόκκου και του αιμόφιλου της γρίπης δεν προσφέρουν προστασία προς τον κορονοιό. Ο ιός SARS-CoV-2 είναι καινούριος και απαιτεί εξειδικευμένο εμβόλιο.

Τα αντιβιοτικά δρουν έναντι των βακτηρίων -όχι έναντι των ιών. Ωστόσο κατά τη διάρκεια της νοσηλείας ένας ασθενής μπορεί να λάβει αντιβιοτική αγωγή παράλληλα με τα αντιικά φάρμακα και την υποστηρικτική αγωγή ώστε να καλυφθεί το ενδεχόμενο βακτηριακής λοίμωξης.

Οι ιοί του αναπνευστικού συστήματος είναι εποχικοί επειδή οι χαμηλότερες θερμοκρασίες βοηθούν στη σκλήρυνση μιας προστατευτικής επικάλυψης που περιβάλλει το κύτταρό τους όσο είναι στον αέρα. Το ισχυρότερο κέλυφος επιτρέπει στους ιούς να ζουν μεγαλύτερο χρονικό διάστημα στις επιφάνειες και έτσι έχουν μεγαλύτερη μετάδοση. Επιπλέον, το χειμώνα, μεταβολές στα επίπεδα της μελατονίνης και μείωση των επιπέδων της βιταμίνης D μπορεί να μειώνουν την αποτελεσματικότητα του ανοσοποιητικού συστήματος να ανταποκρίνεται στις λοιμώξεις.

Η ελπίδα είναι ότι η έλευση του καλοκαιριού μπορεί να συμβάλει στη σταδιακή υποχώρηση του SARS-CoV-2. Η ζέστη και η υγρασία του καλοκαιριού εκτιμάται ότι μειώνουν το χρόνο ημίσειας ζωής όσο και τηn ευκολία μετάδοσης του κορωνοϊού, κατά αναλογία με τον ιό της γρίπης. Ωστόσο, δεν έχουν δημοσιευτεί μελέτες που να αφορούν αποκλειστικά τους κορωνοϊούς. Επιπλέον, το καλοκαίρι τα σχολεία παραμένουν κλειστά και μειώνεται η μετάδοση λοιμώξεων μέσω αυτής της ηλικιακής ομάδας.